Rozpoczęta w 2019 budowa Regionalnego Centrum Edukacji o Pamięci w Tarnowie dobiegła końca. Wykonawca nie uniknął jednak kilkumiesięcznych opóźnień i planowane otwarcie RCEoP przesuwano kilkakrotnie w czasie. Kazimierz Kurczab, dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie, tym razem zapewnia, że oficjalne otwarcie nastąpi 29 listopada br. A już dzień później Centrum zacznie normalnie funkcjonować.
RCEoP powstało w miejscu dotychczasowej Izby Pamięci Armii Krajowej przy ul. Mościckiego i przejęło jej eksponaty. Pomysłodawcą i twórcą Izby był gen. bryg. Zdzisław Baszak – żołnierz 16 Pułku Piechoty, uczestnik walk pod Pszczyną, w czasie okupacji niemieckiej członek Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Po wojnie był aresztowany i więziony przez komunistów, organizował tarnowskie struktury Światowego Związku Żołnierzy AK. Na początku lat 90. ubiegłego wieku rozpoczął tworzenie w Dąbrowie Tarnowskiej muzeum AK, które przeniósł następnie do budynku pokoszarowego przy ul. Mościckiego w Tarnowie. Powstała w ten sposób Izba Pamięci AK stawiała sobie za cel popularyzowanie czynu polskich żołnierzy, gromadzenie militariów i innych pamiątek związanych głównie z tarnowskim środowiskiem Armii Krajowej.
Przed siedzibą Izby Pamięci stanęły dwa pomniki – jeden upamiętnia poległych żołnierzy 16 Pułku Piechoty, drugi członków Inspektoratu Tarnów AK.
W 2012 opiekę nad stałą ekspozycją mieszczącą się w byłej wartowni koszar wojskowych przejęło Muzeum Okręgowe. Przez kilka lat była praktycznie nieudostępniana i niszczała opanowana przez wilgoć. W 2019 udało się pozyskać fundusze na gruntowny remont budynku, koszt przebudowy i rozbudowy byłej Izby Pamięci AK wyniósł ponad 3,3 mln złotych. Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci poświęcone jest nie tylko AK, ale również innym formacjom niepodległościowym. Znalazło się tam miejsce na uhonorowanie m.in. uczestników wojny obronnej 1939, w tym tarnowskich oddziałów: 16. Pułku Piechoty i 5. Pułku Strzelców Konnych.
Na stałej wystawie – łączącej tradycyjną ekspozycję w gablotach z nowoczesnymi elementami w postaci np. multimedialnych ekranów – umieszczono też treści i eksponaty ilustrujące niemiecką okupację Tarnowa i regionu. Składają się nań życiorysy ważnych postaci tamtego okresu i informacje o istotnych wydarzeniach, wśród nich: o pierwszym masowym transporcie Polaków do KL Auschwitz, operacji III Most, czy bitwie z Niemcami na Jamnej. Istotne uzupełnienie wystawy stanowią mundury, egzemplarze broni, fotografie, dokumenty i wiele pamiątek z II wojny światowej. Uwagę zwracają muzealne aranżacje i makiety, m.in. wagony, którym wieziono ludzie do Auschwitz, czy przedwojennej uliczki Tarnowa. Szczególnym miejscem jest salka kinowa z nawiązującym do okupacyjnej rzeczywistości napisem na ścianie „tylko świnie siedzą w kinie”.
– Chcemy, aby nowa placówka służyła szeroko pojętej edukacji patriotycznej, była miejscem spotkań, dyskusji o historii. Jej oferta skierowana jest przede wszystkim do dzieci i młodzieży szkolnej. Składają się na nią specjalnie przygotowane propozycje lekcji muzealnych, którymi chcemy zainteresować szkoły… – dodaje dyrektor Muzeum okręgowego. – Regionalne Centrum Edukacji o Pamięci to ponadto punkt spotkań ze świadkami historii, badaczami, autorami publikacji. W budynku centrum swą siedzibę ma także Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej – Okręg Tarnów.
RCEoP ma status oddziału Muzeum Okręgowego w Tarnowie. 29 listopada nastąpi jego urzędowe otwarcie, a już następnego dnia zacznie działalność wystawienniczą i edukacyjno-historyczną. W Centrum pracować będą na co dzień trzy osoby pod kierownictwem Agnieszki Greli.
